ทศพิธราชธรรม

ทศพิธราชธรรม

เป็นธรรมสำหรับพระมหากษัตริยาธิราชเจ้าผู้ปกครองประชาชน ตลอดจนเป็นธรรมสำหรับคนที่อยู่ด้วยกันเป็นหมู่เหล่าจนถึงประเทศชาติ พึงประพฤติต่อกันให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุขประกอบด้วย

• 

  ทาน
  การให้ที่เป็นประโยชน์ ทั้งวัตถุทาน คือ การให้วัตถุสิ่งของ และธรรมทาน คือการให้ธรรมโดยการให้ปัญญา ความรู้ คำแนะนำที่เป็นประโยชน์ และยังหมายถึงการให้น้ำใจแก่ผู้อื่นด้วย

• 

  ศีล
  ความประพฤติดีงาม ทั้งกาย วาจา และใจ เว้นจากการประพฤติชั่ว ทุจริต ประพฤติปฏิบัติให้ถูกต้องตามกฎหมาย จารีตประเพณีของบ้านเมือง

• 

  ปริจจาค
  พึงสละเพื่อประโยชน์ที่ใหญ่กว่า เป็นการเสียสละประโยชน์หรือความสุขส่วนตน และประพฤติปฏิบัติเพื่อมุ่งประโยชน์สุขของคนหมู่มาก เป็นคุณสมบัติสำคัญของผู้นำในการดำเนินชีวิตเพื่อผู้อื่นอย่างแท้จริง

• 

  อาชชวะ
  ความซื่อตรง ไม่ประพฤติหลอกลวงหรือหลีกเลี่ยงแอบแฝง คนที่อยู่รวมกันเป็นหมู่ ถ้าปฏิบัติไม่ตรงในงานตามหน้าที่ ไม่ซื่อตรงต่อกันและกัน จะเกิดความแตกร้าวอยู่เป็นสังคมที่สงบสุขไม่ได้

• 

  มัททวะ
  ความอ่อนโยนทั้งกายและใจ มีสัมมาคารวะอ่อนน้อมต่อผู้ใหญ่ อ่อนโยนทั้งต่อผู้เสมอกว่าและต่ำกว่า วางตนสม่ำเสมอ ไม่กระด้างดูหมิ่นผู้อื่น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเป็นแบบอย่างที่คนไทยควรเอาเป็นแบบอย่างในเรื่องนี้ โดยทรงมีพระราชอัธยาศัยสุภาพ อ่อนโยน ทั้งทางพระวรกาย พระวาจา และพระราชหฤทัยอย่างเพียบพร้อมสมบูรณ์ยากที่จะหาผู้ใดเสมอเหมือน

• 

  ตปะ
  การบำเพ็ญเพื่อให้กิเลสเบาบาง การตั้งใจทำหน้าที่ด้วยความเพียร พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระวิริยะ ความเพียรอันแรงกล้า ในอันที่จะสร้างความสงบสุขร่มเย็นแก่พสกนิกรของพระองค์ หากเราคนไทยจักปฏิบัติตนได้ตามเบื้องพระยุคลบาทสักเพียงนิด ก็จะช่วยเสริมสร้างให้ประเทศชาติมั่นคง

• 

  อักโกธะ
  ความไม่โกรธ ไม่มุ่งร้ายคนอื่น แม้จะต้องลงโทษผู้ทำผิด ก็ทำตามเหตุผลเป็นไปด้วยความเที่ยงธรรม ปราศจากอคติ ไม่ทำร้ายด้วยอำนาจความโกรธ

• 

  อวิหิงสา
  ความไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น มีพรหมวิหาร ๔ คือ เมตตา กรุณา มุทิตาและอุเบกขา เป็นเครื่องแสดงออก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระราชอัธยาศัยกอปรด้วยพระเมตากรุณา ไม่ทรงเบียดเบียนผู้ใด

• 

  ขันติ
  ความอดทน อดกลั้นต่ออารมณ์ทั้งปวง ไม่แสดงกิริยาวาจาตามอำนาจโลภะ โทสะ โมหะ และอดทนต่อทุกขเวทนาต่างๆ

• 

  อวิโรธนะ
  ความไม่ประพฤติผิดธรรม การวางตนเป็นหลักแน่นในธรรม ไม่มีความเอนเอียงหวั่นไหว เพราะถ้อยคำ ดี ร้าย สักการะ หรืออิฏฐารมณ์ใดๆ ดังที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงปฏิบัติตามขัตติยราชประเพณี ราชจรรยานุวัตร และราชธรรมทุกประการ

---

หนังสือตามรอยเบื้องพระยุคลบาท ด้วยทศพิธราชธรรม และหลักการทำงาน

จัดพิพม์เผยแพร่เพื่อเฉลิมพระเกียรติเนื่องในโอกาศมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๐

โดย สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.)