ค-โครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ย

โครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี

ความเป็นมา / พระราชดำริ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานพระราชดำริให้สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.) และ กรมชลประทาน ร่วมกันศึกษาหาวิธีการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวกับขยะมูลฝอย น้ำเสีย และการรักษาสภาพป่าชายเลนด้วยวิธีทางธรรมชาติ โดยใช้พื้นที่สาธารณประโยชน์ บริเวณตำบลแหลมผักเบี้ย อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี เนื้อที่ประมาณ 1,135 ไร่

หน่วยงานที่รับผิดชอบ

โครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ และสำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา

การดำเนินงาน

1. คณะทำงานได้ศึกษาค้นคว้าวิจัย รูปแบบของเทคโนโลยีในการจัดการปัญหาสิ่งแวดล้อมด้านการกำจัดขยะ และการบำบัดน้ำเสีย โดยอาศัยวิธีธรรมชาติช่วยเหลือธรรมชาติ คือ

1.1 เทคโนโลยีการทำปุ๋ยหมักจากขยะ โดยการฝังกลบในกล่องคอนกรีต

1.2 เทคโนโลยีการบำบัดน้ำเสียด้วยระบบบ่อบำบัดน้ำเสีย

1.3 เทคโนโลยีการบำบัดน้ำเสียด้วยระบบพืชบำบัด

2. คณะทำงานได้ศึกษาค้นคว้าวิจัย เกี่ยวกับกลไกการเกิดแผ่นดินงอกจากตะกอนน้ำพัด เนื้อที่ประมาณ 356 ไร่ พร้อมทั้งได้ดำเนินการก่อสร้างศาลาและลานที่พัก เพื่อใช้สำหรับเป็นที่พักในการเก็บข้อมูลในพื้นที่ รวมทั้งใช้สำหรับการเข้าทัศนศึกษาภายในบริเวณป่าชายเลน 3. สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา ร่วมกับสำนักงาน กปร. ได้ดำเนินการก่อสร้างสะพานคนเดินและศาลาที่พักริมทางเพิ่มเติมระยะทาง 1,100 เมตร เพื่อใช้เป็นทางเดินเข้าศึกษาการเจริญเติบโตของป่าโกงกาง และใช้เป็นเส้นทางการเก็บตัวอย่างน้ำเพื่อการวิจัยและเก็บข้อมูล

4. สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา ได้ประสานงานกับกรมที่ดิน เพื่อดำเนินการขอใช้ประโยชน์ในที่ดิน โดยการซื้อที่ดินจากกรมที่ดินในราคาที่เหมาะสม และดำเนินการออกโฉนดที่ดินในนามของสำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา บนที่ดินเนื้อที่ประมาณ 551 ไร่ ซึ่งเป็นที่ตั้งของโครงการฯ

ผลการดำเนินงาน

การ ดำเนินงานโครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ยอันเนื่องมาจาก พระราชดำริ ตำบลแหลมผักเบี้ย อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี ภายใต้ความดูแลของสำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา ในปีงบประมาณ 2549 ได้ดำเนินการตามแผนการดำเนินงาน 5 แผนงาน ผลการดำเนินงานสรุปได้ดังนี้

1. แผนการบริหารจัดการโครงการ โครงการดำเนินการจ้างบุคคลเพื่อปฏิบัติงานในโครงการจำนวน 57 คน และดำเนินการจัดโครงการพัฒนาบุคลากรเพื่อพัฒนาเพื่อเพิ่มพูนทักษะ จำนวน 20 โครงการพัฒนาการด้านอารมณ์ จำนวน 2 โครงการและพัฒนาการด้านศีลธรรมจรรยาจำนวน 1 โครงการ รวมทั้งสิ้น 23 โครงการ

2. แผนงานวิจัยสาธิตและพัฒนาปรับใช้เทคโนโลยี โครงการฯ ดำเนินงานวิจัยในปี 2549 มีจำนวนโครงงานวิจัย 34 โครงการ ซึ่งดำเนินการแล้วเสร็จ ในเดือนพฤศจิกายน 2549 แล้วจำนวน 19 โครงการ และอยู่ระหว่างดำเนินการซึ่งคาดว่าจะแล้วเสร็จในเดือนกันยายน 2550 อีกจำนวน 15 โครงการ

3. แผนงานติดตามตรวจสอบ โครงการดำเนินการติดตามผลการดำเนินงานขยายผลโครงการของศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยี การกำจัดขยะและบำบัดน้ำเสียตามแนวพระราชดำริ ส่วนภูมิภาค 7 ศูนย์ๆ ละ 1 ครั้ง ได้แก่ ศูนย์ฯ ภาคเหนือ (จังหวัดอุตรดิตถ์และจังหวัดสุโขทัย) ศูนย์ฯ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (จังหวัดอุบลราชธานี) ศูนย์ฯ ภาคตะวันออก (จังหวัดจันทบุรีและจังหวัดนครนายก) ภาคตะวันตก (จังหวัดสุพรรณบุรี) และภาคใต้ (จังหวัดตรัง) โดยมีศูนย์ฯ จังหวัดเพชรบุรีเป็นต้นแบบ

4. แผนงานบริการวิชาการสู่สังคม โครงการฯ ให้บริการทางวิชาการสิ่งแวดล้อมให้แก่สังคม รวมทั้งสิ้น 23 โครงการ ซึ่งดำเนินการแล้วเสร็จ 37 โครงการ อยู่ระหว่างดำเนินการ 2 โครงการ และยกเลิก 1 โครงการ เนื่องจากบริษัทเอกชนได้ว่าจ้างบริษัทเอกชนดำเนินการด้านวิศวกรรมแล้ว เมื่อจำแนกประเภทการให้บริการประกอบด้วย การให้บริการแก่สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา 10 โครงการ สถานศึกษา 2 โครงการ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 3 โครงการ ส่วนราชการอื่นๆ 4 โครงการ วัด จำนวน 1 โครงการ และหน่วยงานเอกชนอีก 3 โครงการ

5. แผนงานส่งเสริมเผยแพร่โครงการ

(1) งานประชาสัมพันธ์โครงการดำเนินการจัดนิทรรศการจำนวน 26 โครงการ การจัดประชุมสัมมนา จำนวน 1 โครงการ การผลิตสื่อเผยแพร่โครงการฯ 18 ชนิด จำนวน 83,962 ชิ้นงาน และมีจำนวนผู้เข้าเยี่ยมชมศึกษาดูงานโครงการฯ จำนวน 24,014 คน

(2) งานถ่ายทอดองค์ความรู้ผ่านกระบวนการสิ่งแวดล้อมศึกษา จำนวน 23 โครงการ ซึ่ง โครงการฯ ดำเนินการจัดการถ่ายทอดองค์ความรู้ จำนวน 19 โครงการ และฝึกอบรมเทคโนโลยีโครงการฯ จำนวน 4 โครงการ โดยมีผู้เข้ารับการฝึกอบรม จำนวน 2,560 คน

(3) งาน จัดทำระบบเครือข่ายและฐานข้อมูล ดำเนินการติดตั้งระบบเครือข่ายไร้สายที่สามารถส่งผ่านข้อมูลโครงการฯ ระหว่างสำนักงานส่วนกลางและสำนักงานเพชรบุรี ตลอดจนศูนย์ฯ ส่วนภูมิภาคต่างๆ ได้และอยู่ระหว่างการพัฒนาระบบสารสนเทศและฐานข้อมูล

การดำเนินงานในระยะต่อไป

การดำเนินงานโครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ยอันเนื่องมาจาก พระราชดำริ ภายใต้ความดูแลของสำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา ในปีงบประมาณ 2550 มีแผนการดำเนินงาน 5 แผน งาน ประกอบด้วย แผนงานบริหารจัดการโครงการ แผนงานวิจัยและปรับใช้เทคโนโลยี แผนงานติดตามและตรวจสอบ แผนงานบริการวิชาการสู่สังคม และแผนงานส่งเสริมและเผยแพร่โครงการ โดยในส่วนของแผนงานวิจัยและปรับใช้เทคโนโลยี จะเน้นการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับระบบนิเวศน์ของสัตว์น้ำ ในพื้นที่โครงการฯ สำหรับในส่วนของแผนงานบริการวิชาการสู่สังคม จะดำเนินการสำรวจและออกแบบระบบบำบัดน้ำเสีย สนองพระราชดำริให้แก่โครงการ ต่างๆ เช่น ศูนย์เด็กกำพร้าและยากจนอนาถาบ้านสุไหงปาแน จังหวัดปัตตานี และ ศูนย์เวชศาสตร์ฟื้นฟูที่ 5 สวางคนิวาส จังหวัดสมุทรปราการ ซึ่งปัจจุบันอยู่ระหว่างการดำเนินการในบางส่วน นอกจากนี้ จะดำเนินการโครงการก่อสร้างอาคารศูนย์บริการวิชาการ เพื่อใช้เป็นสถานที่ขยายผลการศึกษาทดลอง และงานวิจัยแก่ราษฎรและผู้สนใจนำไป ประยุกต์ใช้ ต่อไป

ระยะเวลาในการดำเนินงาน

ระยะที่ 1 ปี พ.ศ.2533-2536 การทดลองศึกษาความเป็นไปได้ในการกำจัดขยะ

ระยะที่ 2 ปี พ.ศ.2537-2539 การหารูปแบบการทดลองภาคปฏิบัติ ทดลองในภาคปปฏิบัติ

ระยะที่ 3 ปี พ.ศ.2540-2542 การหาประสิทธิภาพและสร้างแบบจำลองระบบบำบัดน้ำเสียและการกำจัดขยะ

ระยะที่ 4 ปี พ.ศ2543-ปัจจุบัน การส่งเสริมเผยแพร่เทคโนโลยีของโครงการฯ

ที่ตั้งโครงการ