สาธารณูปโภคพื้นฐาน

 

ทรงสนับสนุนการสร้างสาธารณูปโภคพื้นฐาน

เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานถนนหนทางเพื่อเปิดโอกาสให้การพัฒนาเข้าถึงพื้นที่ที่ห่างไกล สิ่งที่ตามมากับเส้นทางสายพระเมตตานี้คือ การพัฒนาสาธารณูปโภคพื้นฐานสำคัญ อันได้แก่ น้ำเพื่อการบริโภคอุปโภคในครัวเรือน และไฟฟ้าที่ให้แสงสว่างและพลังงาน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานความช่วยเหลือแก่พสกนิกรในส่วนที่รัฐบาลยังยื่นมือเข้าไปไม่ถึง โดยทุกครั้งที่ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎร นอกจากจะพระราชทานความช่วยเหลือแก้ไขปัญหาวิกฤตเฉพาะหน้าแล้ว ยังมีพระราชดำริให้จัดการพัฒนาพื้นที่อย่างครบวงจรซึ่งรวมไปถึงการจัดการระบบสาธารณูปโภคทั้งน้ำและไฟให้มีใช้อย่างเพียงพอ

การพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

“...เพราะคนเราต้องมีน้ำสำหรับบริโภคอุตสาหกรรมก็ต้องมีน้ำสำหรับใช้เพื่อที่จะดำเนินกิจการ ทุกสิ่งทุกอย่าง จำเป็นที่จะมีน้ำเพื่อที่จะปฏิบัติงาน หรือดำรงชีวิต...”

พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานแก่คณะบุคคลต่างๆ ที่เข้าเฝ้าฯ ถวายชัยมงคล ในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย พระราชวังดุสิต วันที่ ๔ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๓๗

โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริต่างๆ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จนถึงปัจจุบันนี้มีจำนวน ๓,๙๒๑ โครงการ/กิจกรรม โดยแบ่งเป็นประเภท การพัฒนาแหล่งน้ำ ๑,๓๘๖ โครงการ/กิจกรรม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงให้ความสนพระราชหฤทัยเกี่ยวกับการพัฒนาแหล่งน้ำมากกว่าโครงการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริประเภทอื่น ด้วยทรงตระหนักว่า “น้ำคือชีวิต”

โครงการพัฒนาแหล่งน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดโครงการพัฒนาแหล่งน้ำขึ้น เพื่อประโยชน์นานัปการ ซึ่งนอกจากเพื่อการรักษาต้นน้ำลำธาร เพื่อการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำ เพื่อการระบายน้ำออกจากพื้นที่ลุ่ม และเพื่อบรรเทาอุทกภัยแล้ว พระราชประสงค์หลักใหญ่ที่ให้จัดโครงการขึ้น คือ เพื่อให้ราษฎรมีน้ำใช้ทั้งเพื่อการเกษตรและการอุปโภคบริโภค จึงมีพระราชดำริให้สร้างอ่างเก็บน้ำและฝายทดน้ำในพื้นที่ต่างๆ ที่ราษฎรขาดแคลน เพื่อให้มีน้ำสะอาดแก่การอุปโภคบริโภคอย่างเพียงพอตลอดปี

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงคำนึงถึงรูปแบบการพัฒนาแหล่งน้ำให้เหมาะสมกับสภาพภูมิประเทศเสมอ และมีความเหมาะสมกับสภาพแหล่งน้ำตามธรรมชาติที่มีในแต่ละท้องถิ่น รวมทั้งมีพระบรมราช วินิจฉัยถึงความเหมาะสมในด้านเศรษฐกิจและสังคมของท้องถิ่น ทรงหลีกเลี่ยงการสร้างปัญหาความเดือดร้อนให้แก่คนกลุ่มหนึ่งโดยสร้างประโยชน์ให้แก่คนอีกกลุ่มหนึ่ง โดยทรงให้ราษฎรมีส่วนร่วมในการตัดสินใจร่วมกัน ให้รู้จักการบริหารจัดการน้ำร่วมกัน อันจะนำไปสู่การหวงแหนรักษาโครงการเหล่านั้นไว้ให้อยู่ยั่งยืนตราบนานเท่านาน

ตาราง จำนวนโครงการและกิจกรรมพัฒนาแหล่งน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จำแนกตามภาค พุทธศักราช ๒๕๒๕ - ๒๕๔๙

ภาค รวม	จำนวนโครงการ/กิจกรรม ๑,๓๘๖
กลาง (รวมกรุงเทพมหานคร)	๒๒๔
เหนือ	๔๔๒
ตะวันออกเฉียงเหนือ	๔๒๑
ใต้	๒๙๔
ไม่ระบุภาค	๕

ที่มา: สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.)

ระบบประปาหมู่บ้านตามแนวพระราชดำริ

จากโครงการพัฒนาแหล่งน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ที่ทำให้มีการพัฒนารูปแบบการจัดส่งน้ำในแต่ละพื้นที่ให้ทั่วถึงทุกครัวเรือน จึงเกิดเป็นโครงการก่อสร้างระบบประปาหมู่บ้านอันเนื่องมาจากพระราชดำริขึ้น เช่น โครงการก่อสร้างระบบประปาหมู่บ้านที่บ้านแม่ตื่นน้อย ตำบลแม่ตื่น อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ โครงการก่อสร้างระบบประปาหมู่บ้านที่บ้านค้อ ตำบลหนองลาด อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร เป็นต้น โดยคำนึงถึงความเหมาะสมของสภาพพื้นที่ซึ่งสามารถดำเนินการได้ทั้งระบบประปาผิวดินและประปาบาดาล ทำให้ชาวบ้านที่ขาดแคลนได้มีน้ำสะอาดใช้อย่างพอเพียง นอกจากนี้ ยังมีการฝึกอบรมและสร้างความเข้าใจในการบริหารระบบการเปิดปิดประปาให้แก่ชาวบ้าน เพื่อให้สามารถบริหารจัดการใช้น้ำร่วมกันได้อย่างยั่งยืน คุณูปการเหล่านี้ได้สร้างแรงบันดาลใจให้รัฐบาลจัดตั้งโครงการแก้ไขปัญหาขาดแคลนน้ำอุปโภคบริโภคอย่างถาวรด้วยระบบประปาหมู่บ้าน ในพุทธศักราช ๒๕๔๗ โดยกรมทรัพยากรน้ำ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้จัดระบบประปาหมู่บ้านในพื้นที่ขาดแคลนน้ำทั้งหมด ๕๒๐ แห่งทั่วประเทศ เป็นการขยายโอกาสให้ชาวบ้านได้มีน้ำใช้อย่างเพียงพอ

---

ดูเพิ่มเติม	แก๊สชีวภาพ / แก๊สโซฮอล์ / ดีโซฮอล์ / เอทานอล / โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา / สิทธิบัตรในพระปรมาภิไธย / ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง