ทศพิธราชธรรม
เป็นธรรมสำหรับพระมหากษัตริยาธิราชเจ้าผู้ปกครองประชาชน ตลอดจนเป็นธรรมสำหรับคนที่อยู่ด้วยกันเป็นหมู่เหล่าจนถึงประเทศชาติ พึงประพฤติต่อกันให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุขประกอบด้วย (ทศพิธราชธรรม)
-
ทาน
การให้ที่เป็นประโยชน์ ทั้งวัตถุ
ทาน คือ การให้วัตถุสิ่งของ และ
ธรรมทาน คือการให้ธรรมโดย
การให้ปัญญา ความรู้ คำแนะ
นำที่เป็นประโยชน์ และยัง
หมายถึงการให้น้ำใจแก่ผู้อื่น
ด้วย -
ศีล
ความประพฤติดีงาม ทั้งกาย
วาจา และใจ เว้นจากการ
ประพฤติชั่ว ทุจริต ประพฤติ
ปฏิบัติให้ถูกต้องตามกฎหมาย
จารีตประเพณีของบ้านเมือง -
ปริจจาค
พึงสละเพื่อประโยชน์ที่ใหญ่กว่า
เป็นการเสียสละประโยชน์หรือ
ความสุขส่วนตน และประพฤติ
ปฏิบัติเพื่อมุ่งประโยชน์สุขของ
คนหมู่มาก เป็นคุณสมบัติสำคัญ
ของผู้นำในการดำเนินชีวิตเพื่อ
ผู้อื่นอย่างแท้จริง -
อาชชวะ
ความซื่อตรง ไม่ประพฤติหลอก
ลวงหรือหลีกเลี่ยงแอบแฝง คน
ที่อยู่รวมกันเป็นหมู่ ถ้าปฏิบัติ
ไม่ตรงในงานตามหน้าที่ ไม่ซื่อ
ตรงต่อกันและกัน จะเกิดความ
แตกร้าวอยู่เป็นสังคมที่สงบสุข
ไม่ได้ -
มัททวะ
ความอ่อนโยนทั้งกายและใจ มี
สัมมาคารวะอ่อนน้อมต่อผู้ใหญ่
อ่อนโยนทั้งต่อผู้เสมอกว่าและ
ต่ำกว่า วางตนสม่ำเสมอ ไม่
กระด้างดูหมิ่นผู้อื่น พระบาท
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเป็น
แบบอย่างที่คนไทยควรเอาเป็น
แบบอย่างในเรื่องนี้ โดยทรงมี
พระราชอัธยาศัยสุภาพ อ่อน
โยน ทั้งทางพระวรกาย พระ
วาจา และพระราชหฤทัยอย่าง
เพียบพร้อมสมบูรณ์ยากที่จะหา
ผู้ใดเสมอเหมือน -
ตปะ
การบำเพ็ญเพื่อให้กิเลสเบาบาง
การตั้งใจทำหน้าที่ด้วยความ
เพียร พระบาทสมเด็จพระเจ้า
อยู่หัวมีพระวิริยะ ความเพียร
อันแรงกล้า ในอันที่จะสร้าง
ความสงบสุขร่มเย็นแก่
พสกนิกรของพระองค์ หากเรา
คนไทยจักปฏิบัติตนได้ตาม
เบื้องพระยุคลบาทสักเพียงนิด
ก็จะช่วยเสริมสร้างให้ประเทศ
ชาติมั่นคง -
อักโกธะ
ความไม่โกรธ ไม่มุ่งร้ายคนอื่น
แม้จะต้องลงโทษผู้ทำผิด ก็ทำ
ตามเหตุผลเป็นไปด้วยความ
เที่ยงธรรม ปราศจากอคติ ไม่
ทำร้ายด้วยอำนาจความโกรธ -
อวิหิงสา
ความไม่เบียดเบียนตนเองและ
ผู้อื่น มีพรหมวิหาร ๔ คือ
เมตตา กรุณา มุทิตาและ
อุเบกขา เป็นเครื่องแสดงออก
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมี
พระราชอัธยาศัยกอปรด้วยพระ
เมตากรุณา ไม่ทรงเบียดเบียน
ผู้ใด -
ขันติ
ความอดทน อดกลั้นต่ออารมณ์
ทั้งปวง ไม่แสดงกิริยาวาจาตาม
อำนาจโลภะ โทสะ โมหะ และอด
ทนต่อทุกขเวทนาต่างๆ -
อวิโรธนะ
ความไม่ประพฤติผิดธรรม การ
วางตนเป็นหลักแน่นในธรรม
ไม่มีความเอนเอียงหวั่นไหว
เพราะถ้อยคำ ดี ร้าย สักการะ
หรืออิฏฐารมณ์ใดๆ ดังที่พระ
บาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรง
ปฏิบัติตามขัตติยราชประเพณี
ราชจรรยานุวัตร และราชธรรม
ทุกประการ
หนังสือตามรอยเบื้องพระยุคลบาท ด้วยทศพิธราชธรรม และหลักการทำงาน
จัดพิพม์เผยแพร่เพื่อเฉลิมพระเกียรติเนื่องในโอกาศมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๐
โดย สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.)
