การแพทย์และสาธารณสุขเชิงรุก
ทรงสร้างการแพทย์และสาธารณสุขเชิงรุก
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดตั้งโครงการหน่วยแพทย์พระราชทาน โดยแบ่งลักษณะการดำเนินงานออกเป็น ๒ รูปแบบ คือ หน่วยแพทย์หน้าวัง เปิดบริการตรวจรักษาแจกยาบริเวณหน้าเขตพระราชฐานที่ประทับในแต่ละภูมิภาค และหน่วยแพทย์ตามเสด็จ ซึ่งติดตามในขบวนเสด็จและทำการตรวจรักษาราษฎรเพื่อแก้ปัญหาเฉพาะหน้า
พุทธศักราช ๒๔๙๖ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรที่บ้านปากทวารตำบลหินเหล็กไฟ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ทรงพบว่าราษฎรที่เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทเป็นโรคไข้จับสั่นและมีโรคอื่นๆ เบียดเบียนอีกเป็นจำนวนมากซึ่งล้วนเป็นโรคที่สามารถดูแลรักษาให้หายได้ไม่ยาก จึงได้พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ รวมทั้งอุปกรณ์ทางการแพทย์ ยานพาหนะ และเวชภัณฑ์ แก่กระทรวงสาธารณสุข เพื่อจัดตั้งหน่วยแพทย์เคลื่อนที่ไปรักษาประชาชนในท้องถิ่นทุรกันดาร เริ่มจากจังหวัดเพชรบุรีและประจวบคีรีขันธ์ เรียกว่า หน่วยแพทย์เคลื่อนที่พระราชทาน
นอกจากนี้ ยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ขยายหน่วยแพทย์เคลื่อนที่พระราชทานออกไปให้ครอบคลุมทุกภูมิภาคของประเทศ ในพุทธศักราช ๒๔๙๙ มีการจัดตั้งหน่วยแพทย์เคลื่อนที่พระราชทานหน่วยที่ ๒ ที่จังหวัดขอนแก่น ให้บริการตรวจรักษาโรคแก่ราษฎรในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และหน่วยแพทย์เคลื่อนที่พระราชทานหน่วยที่ ๓ ที่จังหวัดยะลา ให้บริการตรวจรักษาโรคแก่ราษฎรในภาคใต้
นอกจากนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานโครงการด้านการแพทย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางในเชิงรุกอีกเป็นจำนวนมากด้วยพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ โดยมีแพทย์อาสาจากโรงพยาบาลต่างๆ เข้าร่วมโครงการเพื่อตรวจรักษาราษฎรที่เจ็บป่วย ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานคำแนะนำแก่แพทย์ว่า นอกจากการรักษาอาการเจ็บป่วยเฉพาะทางแล้ว ควรดูแลรักษาความเจ็บป่วยด้านอื่นๆ ไปพร้อมกัน หากรักษาไม่ได้ควรให้คำแนะนำส่งต่อไปรักษา ซึ่งจะทำให้ราษฎรได้รับการดูแลแต่เนิ่นๆ รวมทั้งทรงให้ซักถามสภาพความเป็นอยู่อื่นๆ ด้วยเช่นกัน ในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการแทรกซ้อนเรื้อรังต้องได้รับการรักษาเป็นเวลานาน พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ส่งต่อไปยังโรงพยาบาลและทรงรับไว้เป็นคนไข้ในพระบรมราชานุเคราะห์ รวมถึงทรงให้ถ่ายทอดความรู้และประสบการณ์แก่แพทย์ในท้องถิ่นนั้นๆ ด้วย อันเป็นการพัฒนาบริการด้านการแพทย์และสาธารณสุขไปพร้อมกัน นับเป็นคุณูปการอย่างยิ่งแก่ประเทศชาติ
ตาราง โครงการด้านการแพทย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางในเชิงรุกของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็นบางส่วน
พุทธศักราช | โครงการ | รายละเอียด |
๒๕๑๓ | หน่วยจักษุแพทย์พระราชทาน | รักษาและผ่าตัดราษฎรที่เป็นโรคตา |
๒๕๑๓ | ทันตกรรมเคลื่อนที่พระราชทาน | ประกอบด้วยรถทันตกรรมพระราชทานขนาดใหญ่ พร้อมเก้าอี้และอุปกรณ์การทำงานของทันตแพทย์และพยาบาลออกให้บริการด้านทันตกรรมแก่ราษฎร |
๒๕๑๗ | โครงการแพทย์พิเศษตามพระราชประสงค์ | จัดส่งแพทย์อาสาสมัครจากโรงพยาบาลในภูมิภาคนั้นๆ หมุนเวียนออกไปให้บริการตรวจรักษาโรค บรรเทาทุกข์แก่ราษฎรในพื้นที่ที่มีบริการด้านการแพทย์ยังไม่เพียงพอ เช่น หน่วยแพทย์อาสาสมัครจากโรงพยาบาลนราธิวาสและโรงพยาบาลสุไหงโก-ลก ออกรักษา |
๒๕๑๘ | โครงการศัลยแพทย์อาสาราชวิทยาลัยศัลยแพทย์แห่งประเทศไทย | จัดส่งศัลยแพทย์ที่เชี่ยวชาญพร้อมเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับงานด้านศัลยกรรม ไปร่วมปฏิบัติงานในโรงพยาบาลประจำจังหวัดที่เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎร |
๒๕๒๒ | โครงการแพทย์หู คอ จมูก (โสต ศอ นาสิก) | แพทย์อาสาสมัครจากโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า โรงพยาบาลรามาธิบดีและโรงพยาบาลราชวิถี ผลัดเปลี่ยนกันไปปฏิบัติงานในโรงพยาบาลประจำจังหวัดนราธิวาส โรงพยาบาลประจำจังหวัดสกลนครและโรงพยาบาลค่ายกาวิละ จังหวัดเชียงใหม่ |
๒๕๔๖ | รถใส่ฟันเคลื่อนที่พระราชทาน | เป็นรถใส่ฟันเคลื่อนที่คันแรกในประเทศไทย เพื่อให้บริการแก่ราษฎรสูงอายุ ผู้ยากไร้ และด้อยโอกาสได้มีฟันไว้บดเคี้ยวอาหาร เพื่อให้มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงต่อไป |
ที่มา: สาธารณสุขของแผ่นดิน พุทธศักราช ๒๕๕๐ กระทรวงสาธารณสุข
แนวพระราชดำริที่ทรงพัฒนางานด้านการแพทย์และสาธารณสุขในเชิงรุก ทำให้ราษฎรในทุกๆ พื้นที่ของประเทศที่อยู่ห่างไกลเส้นทางคมนาคม รวมถึงขาดแคลนบุคลากรด้านการแพทย์และสาธารณสุข ได้รับการรักษาพยาบาลและดูแลสุขภาพอนามัยอย่างดีและทั่วถึงมากยิ่งขึ้น
ดูเพิ่มเติม | เรือเวชพาหน์ |
---|