ตลอดระยะเวลา ๖๐ ปีแห่งการครองราชย์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงธำรงอยู่ในระบบการปกครองตามระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขภายใต้รัฐธรรมนูญ ทรงปฏิบัติพระราชภารกิจตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญ ทรงประกอบพระราชกรณียกิจอเนกอนันต์ตามพระราชปณิธานเพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม ทรงดูแลประชาชนดั่งพ่อดูแลลูก แม้ในยามที่ประเทศเกิดปัญหาวิกฤต สถานการณ์ต่างๆ ก็คลี่คลายลงด้วยพระบารมี พสกนิกรต่างสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้นจึงพร้อมใจกันเฉลิมพระเกียรติ กำหนดให้วันคล้ายวันพระราชสมภพ ๕ ธันวาคมเป็น "วันพ่อแห่งชาติ"

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเจริญพระชนมพรรษาในประเทศที่มีการปกครองระบอบประชาธิปไตยอย่างสมบรูณ์ ทรงซึมซับวิถีแห่งการปกครองตามระบอบประชาธิปไตย รวมถึงการถวายอภิบาลของสมเด็จราชชนนี ล้วนเป็นปัจจัยหล่อหลอมให้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงดำรงพระราชฐานะเป็นพระมหากษัตริย์ในระบอบประชาธิปไตยได้อย่างสมพระเกียรติ

เมื่อเสด็จขึ้นครองราชย์ในพุทธศักราช ๒๔๘๙ ช่วงต้นรัชกาลทรงใช้พระราชอำนาจผ่านคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ เมื่อเสด็จนิวัตและประทับอยู่ในประเทศไทยเป็นการถาวร คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์จึงสิ้นสุดภารกิจลง ทรงวางพระองค์ประกอบพระราชกรณียกิจตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญอย่างสมบูรณ์ ทรงประกอบพระราชกรณียกิจต่างๆ ตามที่ทรงเห็นสมควรเพื่อปกครองไพร่ฟ้าประชาชนด้วยทศพิธราชธรรมตามขัตติยราชประเพณี ทรงเปี่ยมด้วยพระเมตตา พระราชทานแนวพระราชดำริแนะนำหน่วยงานรัฐ เพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาประเทศให้เจริญก้าวหน้ามากยิ่งขึ้น

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่เปี่ยมล้นด้วย “ธรรมะ” อย่างยิ่งดังพระปฐมบรมราชโองการ "เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม" ที่ทรงประกาศขณะประทับเหนือพระที่นั่งภัทรบิฐ ภายใต้นพปฎลมหาเศวตฉัตร แล้วทรงหลั่งทักษิโณทกตั้งพระราชสัตยาธิษฐานจะปกครองพระราชอาณาจักรโดยทศพิธราชธรรมจริยา ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เมื่อวันที่ ๕ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๙๓

นับเป็นเวลากว่า ๖๐ ปีแล้ว ที่พระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวยังคงดังก้องเหนือแผ่นดินไทย

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเจริญรอยธรรมซึ่งทรงได้รับการปลูกฝังจากครอบครัวตั้งแต่ทรงพระเยาว์โดยเฉพาะอย่างยิ่งการถวายอภิบาลจากสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ที่ทรงเน้นเรื่องความเข้าใจและ การให้อิสระแก่พระโอรสพระธิดาทรงตัดสินพระราชหฤทัยด้วยพระองค์เอง โดยทรงมุ่งหมายเพียงให้ทุกพระองค์ทรงปฏิบัติตนเป็นคนดี ทรงสอนให้ทรงสวดมนต์เป็นคำไทยอย่างง่ายๆ อย่างที่เด็กๆ สามารถเข้าใจได้ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงปลูกฝังเรื่อง

พุทธศาสนาทีละเล็กทีละน้อย ค่อยๆ กล่อมเกลาให้พระโอรสพระธิดาทรงเป็นผู้ที่เปี่ยมด้วยจิตเมตตาและทรงนำธรรมะที่ได้รับการปลูกฝังไว้นั้น สื่อสารออกไปสู่ทุกผู้คน